Blog

“Μου γυρίζει τ’ άντερα” … λαϊκές εκφράσεις ή το σώμα κυριολεκτεί;

«Μου γυρίζει τ’ άντερα», «πέτρα στο στομάχι», «βάρος στο στήθος», λαϊκές εκφράσεις που εδραιώθηκαν με το χρόνο από στόμα σε στόμα ή μήπως το σώμα κυριολεκτεί;

Και θα μπορούσε κάποιος να συνεχίσει και με άλλες, όπως «κόμπος στον λαιμό», «στεγνώνει το σάλιο», «παγώνει το αίμα», «φτερούγισμα στο σώμα». Είναι πολλές οι περιγραφές της λαϊκής σοφίας που έρχονται να αντικατοπτρίσουν ιδιοσυγκρασιακά και εξατομικευμένα συμπτώματα και εκδηλώσεις των συναισθηματικών καταστάσεων, που κυριαρχούν σε μια στιγμή.

Σύμφωνα με το Νευρογλωσσικό Προγραμματισμό (NLP) που μελετά τη δομή μιας ανθρώπινης συμπεριφοράς, μιας συνήθειας ή μιας αντίδρασης, το μυαλό μας, (cognitive mind/intelligence) και το σώμα μας και τα συναισθήματά μας (somatic mind/intelligence), συνδέονται με τρόπο που αφηγούνται κάθε λεπτό μια ιστορία. Συχνά η γλώσσα αυτή των συναισθημάτων που χρησιμοποιείται, αν και οικεία όσα και τα χρόνια ζωής μας, αποκάλυπτε για τους μυημένους, ενώ συμβολικά απεικόνιζε για τους αμύητους, το τι μπορεί να συμβαίνει μέσα μας,σιωπηρά και ανεξιχνίαστα.

Θα μπορούσαμε να θεωρήσουμε τέτοιες περιγραφές ως το φυσικό σύστημα ενημέρωσης, το οποίο στηρίζει τη λειτουργία του στο αυτόνομο νευρικό σύστημα, δρα αφ’ εαυτού δηλαδή, δεν ελέγχεται από τη βούληση μας. Τα αυτόνομο νευρικό σύστημα χωρίζεται στο συμπαθητικό και παρασυμπαθητικό νευρικό σύστημα, τα οποία υπηρετούν διαφορετικές λειτουργίες.

Το συμπαθητικό ενεργοποιείται και φροντίζει να είμαστε σε ετοιμότητα. Με άλλα λόγια, είναι ένας μηχανισμός επιβίωσης που αυξάνει τον καρδιακό ρυθμό, την αρτηριακή πίεση, το σάκχαρο του αίματος, διευρύνει τις κόρες του ματιού και κρατά το σώμα σε εγρήγορση για να αντιμετωπίσουμε και να αντεπεξέλθουμε σε καταστάσεις.

Το παρασυμπαθητικό από την άλλη φροντίζει να διατηρούμε επίπεδα χαλάρωσης και ηρεμίας. Με άλλα λόγια συντελεί στην ανάκτηση δυνάμεων. Μειώνει τον καρδιακό ρυθμό και την αρτηριακή πίεση, φροντίζει να γίνει η διαδικασία της απορρόφησης των θρεπτικών στοιχείων κατά την πέψη, ενώ κατά τη διάρκεια της ξεκούρασης ή του ύπνου, προτρέπει την ανάπλαση και αναζωογόνηση.

Μαζί διασφαλίζουν την αρμονία και την ισορροπία στο σώμα. Το ένα συμπληρώνει και εξισορροπεί το άλλο και επιδρούν στις αυτόνομες και ζωτικές λειτουργίες του οργανισμού -όπως στην αναπνοή, στην καρδιά, στην πέψη, στην αναπαραγωγή- ώστε να διασφαλίζεται ένας φυσιολογικός κύκλος βιολογικής λειτουργίας.

Οι διάφορες συναισθηματικές εκδηλώσεις είναι συσπάσεις έντασης και χαλάρωσης στο νευρικό σύστημα, που σε συνδυασμό με βιοχημικές διεργασίες και εκκρίσεις αντίστοιχων ορμονών από τους αδένες όπως αδρεναλίνη, κορτιζόλη, σερετονίνη, ενδορφίνες, ντοπαμίνη, αφήνουν μια αίσθηση στο σώμα και δηλώνουν ότι κάτι συμβαίνει μέσα μας και ότι είτε έχει αναλάβει δράση το συμπαθητικό ή έχει πάρει τα ηνία το παρασυμπαθητικό.

Όπως όταν αισθανόμαστε έναν πόνο στο στομάχι, αυτό σημαίνει ότι το σώμα ενεργοποιεί μέσα από τις βιοχημικές αντιδράσεις ένα σημάδι για να μιλήσει μαζί μας και μας προειδοποιεί για να σκεφτούμε και να το χειριστούμε έγκαιρα. Οι χημικές συνθέσεις στο σώμα καταλήγουν σε συμπτώματα, που κάτι έχουν να πουν και η λαϊκή θυμοσοφία ξεκινά και ξετυλίγει το αφήγημα της κατάστασης.

Πώς συνδέεται όμως, οι περισσότερες των σωματικών εκδηλώσεων, να εμφανίζονται με περιγραφές γύρω από έναν άξονα που καλύπτει την περιοχή από το πίσω μέρος του εγκεφάλου, το λαιμό, το στήθος το στομάχι μέχρι το έντερο;

Στο λεξιλόγιο των νευρο-επιστημών, της βιολογίας, της ιατρικής, παίζει ο όρος Vagus που είναι το πιο σημαντικό κεντρικό στοιχείο του νευρικού συστήματος στην εξίσωση. Λατινική η λέξη και ακόμη πιο ενδιαφέρουσα η ετυμολογία της.

Vagus σημαίνει “περιπλάνηση”.

Περιγράφει το πώς ο άξονας αυτός ξεκινά από το στέλεχος του εγκεφάλου, διατρέχει το λαιμό, τους πνεύμονες το στομάχι και καταλήγει στο έντερο. Στη διαδρομή απλώνει πλοκάμια μέσα από λεπτές νευρικές απολήξεις που διακλαδίζονται προς τα μέρη του σώματος. Εκεί ανοίγονται διαδρομές όπου περιφέρονται οι πληροφορίες από και προς τα σημεία του σώματος, από επιδράσεις που δέχεται, τόσο από το εξωτερικό περιβάλλον, όσο και από παράγοντες στο εσωτερικό περιβάλλον. Αυτές οι επιδράσεις , όπως τονίζεται και στο Νευρογλωσσικό προγραμματισμό, είναι απόρροια φυσικών παραγόντων π.χ. ένα άγγιγμα, μια μυρουδιά, ένα άκουσμα, κάτι που είδα, καθώς και νοητικών διεργασιών όπως είναι σκέψεις.

Στα ελληνικά η ορολογία είναι λιγότερο γλαφυρή: Πνευμονο-γαστρικός νευρικός άξονας. Βάζει στο παιχνίδι συγχρόνως τον εγκέφαλο, το λαιμό, τους πνεύμονες, την καρδιά, το στομάχι και το έντερο, με αδένες που παράγουν ένζυμα και ορμόνες οι οποίες στηρίζουν και συνοδεύουν τις συσπάσεις του αυτόνομου νευρικού συστήματος, και όλα μαζί σε έναν συγχρονισμένο χορό, διαχέουν το μήνυμα που παράγεται.

Έτσι μεταφέρονται πληροφορίες που επηρεάζουν τις λειτουργίες του σώματος όπως για παράδειγμα αυτή της εγρήγορσης, της χαλάρωσης, του μεταβολισμού.

Ο ανθρώπινος νους ασίγαστος στη συνέχεια επεξεργάζεται και μεταφράζει με ποικίλους τρόπους την περιήγηση ή και την εγκατάσταση αυτής της πληροφορίας ως αίσθηση σε σημεία του σώματος. Χρησιμοποιεί δε οπτικοαουστικά εφφέ με τα οποία χειρίζεται το δικό του στούντιο παραγωγής εμπειριών για να γράψει το σενάριο του πόνου, του θυμού, της αγωνίας, της απέχθειας, της χαράς, του έρωτα.
Αλλωστε γνωρίζουμε στη Νευρο- γλωσσολογία ότι ο εγκέφαλος δεν μιλάει με την ίδια γλώσσα που μιλάμε εμείς.
Μιλάει δημιουργώντας εικόνες και σύμβολα.

Μήπως δε τελικά το «ο έρωτας περνάει από το στομάχι» είναι ένα άλλο έτσι γραμμένο σενάριο;

από την Αλεξάνδρα Ευθυμιάδου PhD
Global Master NLP Trainer