Η θεμελιώδης βάση του συστήματος NLP είναι η  διαδικασία modeling. Δηλαδή o τρόπος να παρατηρήσουμε, να καταγράψουμε, να χαρτογραφήσουμε, να αποτυπώσουμε τι κάνει κάποιος, όταν λειτουργεί με έναν συγκεκριμένο τρόπο (behavior/action) και πώς σκέφτεται (mindset). Να βρούμε με άλλα λόγια τον αλγόριθμο (strategy – algorithm) ή, πιο εκλαϊκευμένα, τη συνταγή που παράγει ένα αποτέλεσμα, και να εντοπίσουμε τη λεπτομέρεια που κάνει τη διαφορά και οδηγεί στο συγκεκριμένο αποτέλεσμα. Στη συνέχεια, οι λεπτομέρειες αυτές μπορούν να κωδικοποιηθούν και να αξιοποιηθούν για τη μεταφορά της γνώσης αυτής. Το 1970 ξεκίνησε αυτή η διαδικασία στο πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, Santa Cruz, ως ένα project, που είχε ως στόχο να μελετήσουν και να καταλάβουν πώς κάποιοι άνθρωποι είναι τόσο αποτελεσματικοί με ό,τι καταπιάνονται. Έκτοτε, όπου υπάρχει διακριτή αποτελεσματικότητα, το σύστημα NLP μελετά να “εντοπίσει τη λεπτομέρεια που κάνει τη διαφορά” και συνθέτει τεχνικές και προσεγγίσεις για την αποτελεσματική επαφή με την ανθρώπινη συμπεριφορά, για τη διαμόρφωση ενός ποιοτικότερου τρόπου σκέψης για:

• τη διαχείριση αλλαγών με ψυχική ανθεκτικότητα
• την ανάπτυξη της ευρηματικότητας
• την αναθεώρηση σχεδίων και την επιτυχή εφαρμογή στόχων
• την υιοθέτηση νέων ρόλων
• την αντιμετώπιση προκλήσεων”
• τη διασφάλιση υψηλών επαγγελματικών επιδόσεων.

Στην επέτειο των 45 χρόνων από τη δημιουργία του συστήματος NLP, που γιορτάστηκε στο μέρος που γεννήθηκε, στο UCSC πανεπιστήμιο της California, Santa Cruz, το μήνυμα του Richard Bandler ήταν “Let’s update our minds faster than our smartphones” – “Ας αναβαθμίσουμε το μυαλό μας και τον τρόπο σκέψης μας όπως αναβαθμίζουμε τα κινητά μας”.

Η διαδικασία modeling ακολουθείται από τους συνεχιστές του συστήματος NLP, οι οποίοι διαρκώς μελετούν συστήματα αποτελεσματικότητας και εμπλουτίζουν με τεχνικές και προσεγγίσεις νέας γενιάς το NLP. Για το λόγο αυτό θεωρείται ένα σύστημα πάντα επίκαιρο. Ένας από αυτούς, ο Robert Dilts, με την ομάδα συνεργατών του διεθνώς, πρωτοπορεί στον τομέα με τα έργα του: Disney Strategy, Stategies of Genius και, πιο πρόσφατα, Success Factor Modelling™.