210 62 33 450
Στην αρχαιοελληνική γλώσσα και κουλτούρα, φιλόσοφοι, μαθηματικοί, ποιητές και μελωδοί είχαν αποτυπώσει έννοιες, οι οποίες μεταξύ μύθων και θρύλων περικλείουν γλωσσικά μοτίβα και στοιχεία, που αφορούν στην ανθρώπινη συμπεριφορά.
Aπό τη διορατική πένα του Αισχύλου έως τα επιστήμες του νου
Τέσσερες λέξεις κυρίως για ένα συναίσθημα, συναντάμε στην ίδια νοηματική οικογένεια τις ενοχές, τις τύψεις, τις Ερυνίες και τις Ευμενίδες. Οι δύο κατά σειρά τελευταίες δημιούργημα του Τραγικού Ποιητή Αισχύλου, ξεπήδησαν από την Ορέστεια ως θεότητες που ολοκληρώνουν τον κύκλο του συναισθήματος των ενοχών και χάριν αυτής της συγκλονιστικής ακρίβειας στην αποτύπωσή του, έμειναν στη γλώσσα μας έως σήμερα. Προσωποποιημένες μάλιστα όπως τις συνέλαβε ο Αισχύλος και, σε συντασσόμενες ακριβώς όπως τότε, καθώς οι Ερυνίες κυνηγούν κι οι Ευμενίδες απελευθερώνουν.
Κατά το Μύθο και τα Αισχύλεια ενώ οι Ερινύες ήταν χθόνιες δυνάμεις, απαχθείς οπτικά, καταγόμενες από τον Άδη και εξαιρετικά εχθρικές, οι Ευμενίδες, ως ο αντίποδάς τους, ήταν οι μετασχηματισμένες τύψεις κατόπιν της θεϊκής μεσολάβησης της Αθηνάς. Με τη βοήθεια των Μοιρών οι Ευμενίδες κατά το Μύθο, έφερναν ομόνοια και ισορροπία στους Αθηναίους οι οποίοι δικάζονταν στον Άρειο Πάγο εφεξής. Οι αρχαίοι επινόησαν τους γραπτούς νόμους και το δίκαιο, μελέτησαν τη συμπεριφορά και οι μύθοι και οι αρχαίες τραγωδίες προσαρμόστηκαν για τη διαφύλαξη αυτών των Συμβόλων και των Νοημάτων, μέχρι οι επιστήμες του νου να χαρίσουν τις αποδείξεις και την ορολογία.
Όλα για την επιβίωση
Η ενοχή σε όλο της το εύρος, από τις τύψεις έως τις ερινύες μα και τις ευμενίδες συνδέεται με την επιβίωση και μας κινητοποιεί για να την διατηρήσουμε. Σε όλη τη διάρκεια της ανθρώπινης παρουσίας στη Γη, τα συναισθήματα λειτουργούν ως εσωτερικοί συναγερμοί και υποκινητές που εξασφαλίζουν την εξέλιξη του είδους. Καμία αμφιβολία, πως ο Αισχύλος κι οι σοφοί της εποχής του όχι μόνο εντόπισαν αυτό το αξίωμα αλλά το διερεύνησαν σε βάθος.
Τα Αισχύλια έτη και ακόμη πιο πίσω σε κοινωνίες πολύ πριν από την Ελληνική του Χρυσού Αιώνα, η αποπόμπευση, ο εξωστρακισμός, η τιμωρία και η περιθωριοποίηση ήταν κυριολεκτική απειλή για την επιβίωση ενός ατόμου. Το συναίσθημα της ενοχής ήταν ένας εσωτερικός συναγερμός για να επαναφέρει κάποιος τον εαυτό του σε ότι η κοινότητά του ορίζει τάξη, ούτως ώστε να μην βγει εκτός κι άρα να μην απειληθεί η επιβίωσή του.
Με την εγκυρότητα νευροεπιστημών, νευροβιολογίας
Οι επιστήμες του Νου, ωστόσο, με κύριες τις Νευροεπιστήμες, νευροβιολογία που μελετούν πως κάθε τι που κάνουμε, λέμε και σκεπτόμαστε αποτυπώνεται με μοναδικό τρόπο σε εγκεφαλικές λειτουργίες, και μιλούν για τη χημεία της ενοχής στους νευρώνες.
Προσφέρουν στοιχεία πως η ενοχή ερεθίζει σημεία του εγκεφάλου που συνδέονται με την εξοχότητα του φόβου. Ενεργοποιείται συναγερμός. Απειλείται η επιβίωση. Όλο το σύστημα τίθεται αυτόματα σε εγρήγορση με παραγωγή αδρεναλίνης και κορτιζόλης.
Εδώ όμως υπάρχει μια μικρή αλλά ειδοποιός διαφορά την οποία αποτύπωσαν οι επιστήμονες και δικαίωσαν χιλιάδες έτη μετά τον προφητικό λόγο του Αισχύλου.
Κατά την κατάσταση της ενοχής, εκτός από την παραγωγή κορτιζόλης και αδρεναλίνης, παρατηρήθηκε και η απελευθέρωση ωκυτοκίνης, της ορμόνης εκείνης που συνδέεται με τη σύνδεση, την αγκαλιά, την επαφή.
Σε απόλυτο αποτύπωμα δηλαδή, η φύση, από τη μια καλεί συναγερμό μέσω του φόβου, από την άλλη κινητοποιεί τη σύνδεση, το μοίρασμα με σκοπό να εξευμενιστούν τα πνεύματα, να αποκατασταθεί το κοινό αίσθημα δικαίου.
Ταυτόχρονα παράγεται και δεϋδροεπιανδροστερόvη, γνωστή και ως DHEA ή αποκαλούμενη και ως «μητέρα όλων» ορμόνη, καθώς το σώμα τη χρησιμοποιεί για να παράγει ανδρικές και γυναικείες σεξουαλικές ορμόνες: τεστοστερόνη, οιστρογόνα και προγεστερόνη, που στην περίπτωση των ενοχών έχει πολλαπλό ρόλο. Από τη μια ενεργοποιεί τη σύνδεση και την επαφή, από την άλλη δημιουργεί συνθήκες ευφορίας, στις οποίες ευνοείται η μάθηση. Αυτό που στο NLP, είναι γνωστό ως Lesson learned…τι μάθημα παίρνω από το πάθημα.
Και ο Νευρογλωσσικός Προγραμματισμός στο παιχνίδι
Το θέμα της ανθρώπινης συμπεριφοράς, απασχόλησε και εξακολουθεί να απασχολεί και να προσφέρει έδαφος μελέτης, η οποία περνά από στάδια θεώρησης και εξέλιξης.
Διατηρώντας την προσέγγιση της θεμελίωσής του -modeling τη μελέτη της διακριτής αποτελεσματικότητας- σταθερά ως την υπέρτατη τεχνική, το σύστημα NLP, (Neuro Linguistic Programming) μελετά και αποτυπώνει τη διακριτή αποτελεσματικότητα μιας συμπεριφοράς σε όλο της το εύρος. Εξέχοντες στο χώρο του Nευρο-γλωσσικού προγραμματισμού μελετούν εδραιωμένα συμπεριφορικά μοτίβα και πώς αποτυπώνονται λεκτικά όσο και στη Σωματική τους έκφραση, ενώ προσφέρουν τρόπους επαναπροσδιορισμού της διαδρομής του σκεπτικού που επιδρά και επηρεάζει ένα συγκεκριμένο μοτίβο που υιοθετείται.
H ψυχολογία σε συνδυασμό με τα πορίσματα της επιγενετικής καταγράφουν πως αν ένα άτομο έχει συνθέσει το συναίσθημα της ενοχής, ειδικά κατά την παιδική του ηλικία, παραμετροποιεί γύρω από αυτό το συναίσθημα και μεγαλώνοντας τείνει να αναπτύξει αντίστοιχα ενοχικές πεποιθήσεις που δημιουργούν έναν φαύλο κύκλο συναισθημάτων, αξιών και πεποιθήσεων.
Το άτομο αυτό τείνει να μην περάσει στη αισχύλια εκδοχή των ευμενίδων, των τύψεων εκείνων που έχουν αποκαταστήσει την εσωτερική γαλήνη κι έχουν εξευμενιστεί, καθώς το ρόλο του εσωτερικού εξισορροπιστή καταλαμβάνει μια ακατάπαυστη εσωτερική κριτική που παρεμποδίζει την εμβάθυνση στο πάθημα και τον εντοπισμό της ουσίας του μαθήματος.
Η ανώτερη Σοφία των Ευμενίδων.
Οι κρυμμένοι κώδικες στη μυθολογία και τους θρύλους, κατάφεραν να διατηρήσουν τη δύναμη των νοημάτων τους, μέσα από τη διαιώνισή τους, μέχρι την ώρα που θα λάμβαναν τη στέψη της επιστήμης.
Το πιο σπουδαίο κληροδότημα που άφησε ο Αισχύλος όμως είναι πως πίσω από τη λήξη του εσωτερικού συναγερμού και την μεταμόρφωση των Ερυνιών σε Ευμενίδες κρύβεται η γνώση από τις Νευροεπιστήμες του τί συμβαίνει, και πώς με συγκεκριμένες προσεγγίσεις μπορούμε να αλλάξουμε το πώς αντιδρά ο εγκέφαλος μας στα λάθη μας και να μάθουμε από αυτά, μεταμορφώνοντας τη συμπεριφορά, τις δεξιότητες, τις αξίες και τις πεποιθήσεις μας και άρα την ίδια μας την ταυτότητα σε μια ποιοτικότερη εκδοχή. Ακριβώς αυτό που έχει αποτυπώσει στο Νευρογλωσσικό Προγραμματισμό η διατύπωση των Neurological Levels από τον Robert Dilts.
από την Αλεξάνδρα Ευθυμιάδου PhD
Global Master NLP Trainer