Στις μέρες μας, ο τομέας της αυτοβελτίωσης έχει φτάσει στην κορυφή της ζήτησής του με όλο και περισσότερα άτομα να προσπαθούν να εξοικειωθούν με την έννοια του μέσα από βιβλία, workshops ή συμμετοχής σε προγράμματα coaching.
Ήδη από τα μέσα του 20ου αιώνα η Ανθρωπιστική προσέγγιση της Ψυχολογίας, εστίασε στην αναζήτηση του ανθρώπου να αναπτύσσεται, να εξελίσσει τις ικανότητές του, τις εμπειρίες του μέχρι να φτάσει στο απόγειο των δυνατοτήτων του, στην ολοκλήρωση και αυτοπραγμάτωσή του.
Το να καλλιεργήσουμε μία νέα δεξιότητα, το να αποκτήσουμε μία νέα συνήθεια ή το να αποβάλλουμε κάποια είναι όλες ενέργειες με τις οποίες προσπαθούμε να βελτιώσουμε τον εαυτό μας και να επιτύχουμε την ολοκλήρωσή μας.
Στην προσπάθεια αυτή συμβάλλει σημαντικά και το Neuro Linguistic Programming (NLP), μία μέθοδος που μας καθοδηγεί στην εύρεση νέων διαδρομών σκέψης και συμπεριφοράς.
Έτσι, στο σημερινό άρθρο θα δούμε:
- Τι σημαίνει αυτοβελτίωση;
- Ποιος ο ρόλος του NLP στην αυτοβελτίωση;
- 5 μαθήματα αυτοβελτίωσης που μας διδάσκει το NLP.
Ας ξεκινήσουμε, λοιπόν, με το τι είναι η αυτοβελτίωση.
Τι Σημαίνει Αυτοβελτίωση;
Αν και ο όρος της αυτοβελτίωσης αποτελεί σύγχρονη επινόηση, η έννοια της αυτοβελτίωσης φέρει μακρά ιστορία ξεκινώντας ήδη από την Αρχαία Ελλάδα.
Φιλόσοφοι, όπως ο Αριστοτέλης και ο Πλάτωνας, περιέγραφαν ότι στόχος της κάθε κοινωνίας θα πρέπει να είναι η ευδαιμονία και η αρετή των πολιτών τους, δηλαδή η ηθική, συναισθηματική, ψυχική και νοητική τους ολοκλήρωση.
Ειδικά στο έργο του “Ηθικά Νικομάχεια” ο Αριστοτέλης αναφέρεται στην “ευδαιμονία” που σημαίνει την ηθική και διανοητική αρετή και ολοκλήρωση. Περιγράφει πως η ευδαιμονία των ατόμων δεν αναζητείται για την εξυπηρέτηση κάποιου άλλου σκοπού αλλά είναι η ίδια αυτοσκοπός της ζωής των ατόμων.
Η περιγραφή αυτή που δίνει ο Αριστοτέλης, αλλά και αυτές που δίνουν άλλοι αρχαίοι φιλόσοφοι, προσομοιάζουν σημαντικά στην έννοια της αυτοβελτίωσης που χρησιμοποιείται στις σύγχρονες ανθρωπιστικές επιστήμες, καθώς αποσκοπεί στην καλλιέργεια του εαυτού με σκοπό την προσωπική ολοκλήρωση.
Ερχόμενοι, λοιπόν, να εξηγήσουμε την όρο, η λέξη “αυτοβελτίωση” παράγεται από τα συστατικά “εαυτός” και “βελτιώνω”. Δηλαδή, η αυτοβελτίωση συνίσταται σε κάθε ενέργεια που πραγματοποιούμε, προκειμένου να εξελίξουμε την προσωπικότητά μας ή οποιαδήποτε άλλη πτυχή του εαυτού μας.
Οι ενέργειες αυτές δεν περιλαμβάνονται σε κάποιον γενικό κατευθυντήριο οδηγό, αλλά η επιλογή τους εξαρτάται από την υποκειμενική κρίση και επιδιώξεις του καθενός.
Έτσι, για άλλους αυτοβελτίωση είναι η αντιμετώπιση του άγχους, για άλλους η εδραίωση ισορροπίας μεταξύ προσωπικής και επαγγελματική ζωής, για άλλους η επιτυχία σε κάποιο άθλημα ή άλλη δραστηριότητα, η αλλαγή σε συμπεριφορές που δυσλειτουργούν κ.ο.κ.
Βέβαια, για να επιλέξει κανείς τις κατάλληλες ενέργειες για την αυτοβελτίωσή του, θα πρέπει πρώτα να έχει αναλογιστεί τις ανάγκες του, δηλαδή να έχει κατανοήσει τον εαυτό του, τον τρόπο που σκέφτεται, τον τρόπο που αντιδρά.
Και εδώ είναι που έρχεται ο ρόλος του Neuro Linguistic Programming (NLP).
Ποιος ο Ρόλος του NLP στην Αυτοβελτίωση;
Ο όρος NLP (Neuro Linguistic Programming ή Νευρογλωσσικός Προγραμματισμός) αναλύεται σε τρία συστατικά:
Neuro (Νεύρο) = που αναφέρεται στο νευροδίκτυο που λαμβάνει, μεταφέρει και επεξεργάζεται τα εξωτερικά ερεθίσματα μέσω των αισθήσεών μας, ώστε να διαμορφώνει εμπειρίες,
Linguistic (Γλωσσικός) = που αναφέρεται στη χρησιμότητα της γλώσσας (προφορικού λόγου, κινήσεων και μικροσκοπικών εκφράσεων) ως εργαλείο απόδοσης νοημάτων από τα ερεθίσματα του περιβάλλοντος και έκφρασης εμπειριών
Programming (Προγραμματισμός) = που αναφέρεται στα μοτίβα διαχείρισης του περιβάλλοντος, τα οποία υιοθετούμε και παράγονται από την αλληλεπίδραση των δύο προηγουμένων στοιχείων N και L.
Το NLP επικεντρώνεται στην χαρτογράφηση των “διαδρομών” που ακολουθούμε, προκειμένου να γνωρίζουμε και να χτίσουμε τον τρόπο σκέψης (mindset) και τον τρόπο συμπεριφοράς/δράσης μας (behavior/actions).
Αυτή η διαδικασία του NLP ονομάζεται modeling, το οποίο συνίσταται στη μελέτη της διακριτής αποτελεσματικότητας.
Η μεθοδολογία του NLP αντλεί υλικό και συνδέεται με την Γνωσιακή Ψυχολογία, η οποία ασχολείται με τη μελέτη των νοητικών διεργασιών που παράγουν μια συμπεριφορά. Μέσα από τη μελέτη της διακριτής αποτελεσματικότητας, προέκυψε η δυνατότητα ιχνηλάτησης των “αλγορίθμων” σκέψης που διαμορφώνουν μία συμπεριφορά.
Αυτή η “ιχνηλάτηση” ή, όπως αναφέραμε παραπάνω, “χαρτογράφηση διαδρομών” του NLP μας βοηθά να κατανοήσουμε τον εαυτό μας και να κάνουμε το απαραίτητο mindshift για την αυτοβελτίωσή μας.
Όπως ο γιατρός βρίσκει πρώτα τι υπάρχει μέσα και κι ύστερα προχωρά στα επόμενα βήματα, έτσι κι εμείς ξεκινάμε εκ των έσω, ώστε να μπορούμε να συνεχίσουμε την πορεία στην αυτοβελτίωσή μας.
Κατά παρόμοιο τρόπο και οι μαθηματικοί πρώτα αναλύουν τις παραμέτρους και εντοπίζουν τον αλγόριθμο (αντίστοιχο με τις διαδρομές σκέψεις), προκειμένου να επιλύσουν ένα πρόβλημα.
Η ενδοσκόπηση που επιδιώκει το NLP συμβάλλει στο χτίσιμο ενός υγιούς “συστήματος” ή mindset αυτοβελτίωσης που θα προσαρμόζεται ακριβώς στις ανάγκες μας και τους στόχους που επιθυμούμε να φτάσουμε.
Αξίζει, λοιπόν, να δούμε ειδικότερα πώς το NLP συνεισφέρει στην αυτοβελτίωση μας ή, ακριβέστερα, να δούμε τι μαθήματα αυτοβελτίωσης μας διδάσκει το NLP.
5 Μαθήματα Αυτοβελτίωσης που Μας Διδάσκει το NLP
Το NLP συμβάλλει στην αυτοβελτίωση τόσο εκείνων επιθυμούν να το χρησιμοποιήσουν στην προσωπική τους ζωή όσο και εκείνων που επιδιώκουν να το χρησιμοποιήσουν επαγγελματικά, καθώς και οι ίδιοι θα πρέπει να εξασκήσουν το NLP για τον εαυτό τους.
Σε όλη τη διαδικασία του NLP, λοιπόν, ο καθένας μπορεί να αποκομίσει τα εξής μαθήματα αυτοβελτίωσης.
Μάθημα Αυτοβελτίωσης #1: Εντοπίζουμε τις “διαδρομές” σκέψης που μας ωφελούν
Όπως αναφέραμε και προηγουμένως, με το NLP χαρτογραφούμε τις διαδρομές που ακολουθεί ο νους μας, προκειμένου να εντοπίσουμε εκείνη ή εκείνες που θα μας οδηγήσουν αμεσότερα και αποτελεσματικότερα στο στόχο μας.
Με αυτόν τον τρόπο, εξερευνούμε νέα πρότυπα σκέψης, που έχουν αποδειχθεί αποτελεσματικά στο χρόνο για εμάς, όπως είναι κάτι αποτελεσματικό που κάναμε και δεν το είχαμε σκεφτεί καν. Σημαντικό στοιχείο είναι η γνώση του τι και πώς κάνουμε αυτοπαρατήρηση.
Υπάρχουν άνθρωποι που κάνουν υπέροχα πράγματα στην καθημερινότητα, σε αντίθεση με κάποιες άλλες πτυχές στη ζωή τους (π.χ τα καταφέρνουν υπέροχα στα επαγγελματικά τους, ενώ όχι τόσο καλά στο σπίτι τους).
Αυτό μπορεί να αποτελέσει πηγή άντλησης στοιχείων και έμπνευσης για τα προσαρμόσουμε και τα να εφαρμόσουμε στις επιδιώξεις μας.
Όπως στα “Ηθικά Νικομάχεια” του Αριστοτέλη, θα πρέπει πρώτα να “εθιστούμε”, δηλαδή να συνηθίσουμε σε υγιή μοντέλα σκέψης και συμπεριφοράς για την επίτευξη της ευδαιμονίας, έτσι και το NLP μας εκπαιδεύει στην εξεύρεση αποτελεσματικών “διαδρομών” σκέψης για να φτάσουμε ταχύτερα στην αυτοβελτίωσή μας.
Μάθημα Αυτοβελτίωσης #2: Αποφεύγουμε τις δυσλειτουργικές “διαδρομές” σκέψης
Στην άλλη μεριά του νομίσματος, δεν αρκεί μόνο να επιλέξουμε τα αποδοτικά μοτίβα σκέψης, αλλά απαιτείται να αποκλείσουμε και τις δυσλειτουργικές “διαδρομές σκέψης”.
Απαραίτητο βήμα στην πορεία αυτοβελτίωσής μας, είναι να ξεδιπλώσουμε τον “αλγόριθμό” μας, να ψάξουμε εκ των έσω και να εντοπίσουμε τι μας λείπει στη μεθοδολογία με την οποία λειτουργούμε και τι υπάρχει μεν, αλλά δε μας επωφελεί.
Με το NLP, λοιπόν, καλούμαστε να αναθεωρήσουμε τους τρόπους σκέψης μας και να αναγνωρίσουμε και να συνειδητοποιήσουμε εκείνους που ακολουθούμε ασυνείδητα και τα σημεία που δημιουργούν εμπόδια και δεν μας εξυπηρετούν.
Είναι σαν να είμαστε σε ένα ανώμαλο δρόμο και χρειάζεται να αναγνωρίσουμε τα εμπόδια που μας δυσκολεύουν ώστε να ξέρουμε πώς να τα ξεπεράσουμε.
Εάν, δηλαδή, μέχρι τώρα είχαμε έναν δρόμο μετ’ εμποδίων μέχρι να φτάσουμε στην αυτοβελτίωση-τέρμα μας, το NLP έρχεται να μας βοηθήσει να αναγνωρίσουμε και να διαχειριστούμε τα εμπόδια.
Μάθημα Αυτοβελτίωσης #3: Καλλιεργούμε την αυτεπίγνωση μας
Η διαδικασία επιλογής των αποτελεσματικών μοτίβων σκέψης και απόρριψης των δυσλειτουργικών μέσω του NLP συμβάλλουν στη γενικότερη καλλιέργεια της αυτεπίγνωσής μας.
Όπως αναφέραμε και στην αρχή, για την αυτοβελτίωση δεν υπάρχει “μαγικό ραβδάκι”. Αντιθέτως, απαιτείται αυτεπίγνωση, δηλαδή γνώση του πώς και για ποιον λόγο κάνω κάτι, σε τι εξυπηρετεί η κάθε υπάρχουσα συμπεριφορά μου και πώς πάνω σε αυτές τις γνώσεις μπορώ να προχωρήσω στην απαραίτητη παρέμβαση, γνώση ή αλλαγή.
Η ανάλυση των συμπεριφορών μας έχει ιδιαίτερη σημασία, καθώς η οποιαδήποτε συμπεριφορά εξυπηρετεί σε κάτι ή φαινομενικά νομίζουμε ότι εξυπηρετεί σε κάτι.
Έτσι, διερχόμαστε από το απαραίτητο προστάδιο της αυτοβελτίωσής μας. Δηλαδή, καταφέρνουμε να αναπτύξουμε την αυτεπίγνωσή μας, να αναλύσουμε την υπάρχουσα κατάστασή μας, ώστε να μπορέσουμε σε δεύτερο χρόνο να σχεδιάσουμε στο μυαλό μας την κατάσταση στην οποία θέλουμε να φτάσουμε.
Μάθημα Αυτοβελτίωσης #4: Ενισχύουμε τη δημιουργικότητά μας
Σε όλες τις παραπάνω διαδικασίες, το NLP μας παρακινεί να “ξεκαθαρίσουμε” τα μοτίβα σκέψης μας, να επιλέξουμε ποια μας εξυπηρετούν στο τώρα και να μεταποιήσουμε ή να βρούμε εναλλακτικές για όσα δεν μας ωφελούν.
Για να το επιτύχουμε αυτό, το NLP χρησιμοποιεί μία πληθώρα τεχνικών που κινούν την εφευρετικότητα και δημιουργικότητα μας, όπως είναι το perceptual positions.
Το perceptual positions μας καλεί να αντιμετωπίσουμε μία κατάσταση βάζοντας τον εαυτό μας σε οποιαδήποτε από τις παρακάτω θέσεις:
- Θέση 1η: Η θέση του εαυτού μας
- Θέση 2η: Η θέση “στα παπούτσια κάποιου άλλου” από όπου θα μπορούσαμε να εμπνευστούμε
- Θέση 3η: Η θέση του ουδέτερου παρατηρητή, η οποία μπορεί αν προσθέσει λεπτομέρειες που δεν έχουν διευρυνθεί.
Δηλαδή, μας δίνεται η ευκαιρία να αναλύσουμε πολλές παράλληλες οπτικές και να προσπαθήσουμε να σκεφτούμε πώς και με ποιο σκοπό θα τα αντιδρούσαμε σε κάθε θέση.
Η μέθοδος αυτή του NLP μας βάζει στην ιδιαίτερα δημιουργική διεργασία του να “βγούμε” από το παρόν status και νοοτροπία μας και να διερευνήσουμε νέους τρόπους σκέψης και συμπεριφοράς που θεωρούμε ότι θα είχαμε υπό έναν διαφορετικό ρόλο μέσα στην κατάσταση.
Μάθημα Αυτοβελτίωσης #5: Αποκτάμε ψυχική ανθεκτικότητα
Τέλος, σημαντικό ρόλο για την αυτοβελτίωση μας διαδραματίζει η απόκτηση ψυχικής ανθεκτικότητας.
Όπως έχουμε δει και σε προηγούμενο άρθρο μας, η ψυχική ανθεκτικότητα αναφέρεται στην ικανότητά μας να ανταποκρινόμαστε επιτυχώς κάτω από συνθήκες πίεσης ή άγχους.
Κύριος παράγοντας που διαμορφώνει την ικανότητα αυτή είναι η λεγόμενη έδρα ελέγχου (locus of control), η οποία είναι ο βαθμός στον οποίο ο καθένας μας πιστεύει ότι έχει έλεγχο πάνω στα γεγονότα της ζωής του.
Καθώς η αυτοβελτίωση αποτελεί μία διαδικασία που τείνει να μας βγάλει έξω από τη ζώνη άνεσής μας, θα πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι για την αντιμετώπιση πιεστικών και αγχογόνων καταστάσεων μέσω της ψυχικής ανθεκτικότητας.
Είναι σημαντικό να έχουμε επίγνωση των προτεραιοτητων και αξιών μας, ώστε να ευθυγραμμίζουμε τις ενέργειές μας και να αναγνωρίζουμε τους συναγερμούς που μας ειδοποιούν ότι αναλωνόμαστε στην εφαρμογή μη αποδοτικών τρόπων σκέψης ή σε επιδράσεις μη επιθυμητών παραγόντων.
Το NLP, λοιπόν, ως mindset education συμβάλλει στη σταθεροποίηση της έδρας ελέγχου, τη διαμόρφωση των κατάλληλων μοτίβων σκέψης, την ευθυγράμμιση και υγιή σχέση με τον εαυτό μας, ώστε να μπορούμε να τον αμυνθούμε αποτελεσματικά σε πιεστικές ή αγχογόνες καταστάσεις.
Μας βοηθά στη μελέτη των εσωτερικών παραγόντων (inner game) που επιδρούν στον τρόπο σκέψης μας, καθώς επίσης και επιδρούν στις συμπεριφορές και ενέργειές μας (outer game).
Κλείνοντας, λοιπόν, και με το τελευταίο από τα μαθήματα αυτοβελτίωσης που μας διδάσκει το NLP, μπορούμε να κάνουμε μία σύνοψη των όσων είπαμε συνολικά.
Με Λίγα Λόγια
Στα παραπάνω, αναλύσαμε τι είναι η αυτοβελτίωση, ποιος ο ρόλος του NLP στην αυτοβελτίωση και πέντε σημαντικά μαθήματα αυτοβελτίωσης που αποκτάμε μέσω του NLP.
Διαπιστώσαμε ότι αν και η λέξη “αυτοβελτίωση” έχει συνυφανθεί στο μυαλό των ανθρώπων με βιβλία, σεμινάρια, videos, κ.ά., δεν μπορεί να επιτευχθεί ουσιαστικά χωρίς πρώτα να αναλύσουμε τον “αλγόριθμό” μας, δηλαδή το μοτίβο που καθοδηγεί τις σκέψεις και αντιδράσεις μας.
Στο πλαίσιο αυτό, το NLP συμβάλλει σημαντικά στην εξεύρεση εναλλακτικών προσεγγίσεων όσον αφορά τον τρόπο σκέψης και συμπεριφοράς μας που μπορούν να μας οδηγήσουν στην εξέλιξη του εαυτού μας ταχύτερα και αποτελεσματικότερα.
Με την 6μηνη εκπαίδευση του NLP University Practitioner Certification της nlpgreece® μαθαίνουμε πώς να εφαρμόσουμε το NLP για να επιτύχουμε την αυτοβελτίωσή μας ή να μπορέσουμε να καθοδηγήσουμε άλλους στο πώς να το χρησιμοποιήσουν στην καθημερινότητά τους.
Εάν, λοιπόν, ενδιαφέρεστε να μπείτε στον κόσμο του NLP, δηλώστε συμμετοχή στο NLP University Practitioner Certification ή επικοινωνήστε μαζί μας για να λάβετε την απαραίτητη καθοδήγηση και εκπαίδευση!